ความเครียด โรคเครียด เป็นสาเหตุของโรคมะเร็ง จริงหรือไม่

นายแพทย์ ณรงค์ สุภัทรพันธ์ อดีตหัวหน้าภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี เผยว่า ความเครียดนั้นเป็นโรคเกี่ยวกับจิตเวชที่ส่งผลได้โดยตรงต่อร่างกาย มันสามารถทำให้เกิดความเจ็บป่วยต่อร่างกายได้ถ้าจิตใจมีความเครียดสูง และหากนานเข้าก็มีสิทธิ์จะทำให้เกิดเซลล์มะเร็งขึ้นมาได้เหมือนกัน ซึ่งความเครียดสามารถส่งผลต่อร่างกายได้สองประการ ได้แก่

• เมื่อเกิดความเครียด คนบางกลุ่มจะหันไปให้สารบางอย่างเพื่อบำบัดความเครียด เช่น สุรา บุหรี่ หรือยาเสพติด สิ่งเหล่านี้เต็มไปด้วยสารก่อมะเร็ง ยิ่งสะสมในร่างกายมากยิ่งส่งผลให้เกิดการกลายพันธุ์ของเซลล์ ไม่ช้าไม่เร็วมันก็จะกลายเป็นมะเร็ง

 

• ความเครียดส่งผลต่อภูมิคุ้มกัน จากการทดลองในสัตว์พบว่าเมื่อเกิดความเครียด มันจะส่งผลโดยตรงต่อระดับภูมิคุ้มกันในร่างกาย ซึ่งจะลดความสามารถในการกำจัดสารที่ก่อให้เกิดมะเร็งที่ร่างกายสร้างขึ้น หรือรับเข้ามา เมื่อร่างกายไม่สามารถกำจัดสารก่อมะเร็งออกไปได้แล้ว มันจะสะสมมากขึ้นและส่งผลให้เกิดเซลล์มะเร็งขึ้นมาในที่สุด

จริงอยู่ว่าความเครียดเป็นสาเหตุหนึ่งให้เกิดโรคมะเร็ง การหลีกเลี่ยงก็ย่อมหมายถึงการกำจัดความเครียดออกไปจากชีวิต แต่ในความเป็นจริงจะมีใครบ้างที่จะไปเครียด ความเครียดความวิตกกังวลมันเป็นส่วนหนึ่งของการมีชีวิต ดังนั้นการไม่เครียดเลยก็คงเป็นไปไม่ได้ แต่แม้ความเครียดจะทำให้ภูมิคุ้มกันลดลงทำให้ร่างกายกำจัดสารก่อมะเร็งได้ไม่ทัน แต่ก็ใช่ว่ามันจะทำให้เกิดมะเร็งได้เสมอไป มันขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของความเครียด เพราะแม้จะมีความเครียดเกิดขึ้น ความสุขก็สามารถเกิดขึ้นในชีวิตประจำวันเช่นเดียวกัน สิ่งเหล่านี้จะไปลดการสะสมของสารก่อมะเร็งได้ ความสมดุลต่างหากที่จะควบคุมสารก่อมะเร็งในร่างกายไม่ให้สะสมอยู่มากเกินไป

ในชีวิตประจำวันสิ่งที่เป็นจุดเริ่มต้นและสาเหตุหลักที่ทำให้ความเครียดรุนแรงหรือไม่นั้น อยู่ที่ครอบครัว เพราะครอบครัวเป็นพื้นฐานแรกในการดำรงชีวิต เมื่อลืมตาตื่นสิ่งแรกที่จะต้องเจอคือครอบครัว ถ้าหากครอบครัวเป็นจุดเริ่มต้นแห่งความเครียดแล้ว เรื่องอื่น ๆ นอกบ้านมักเป็นตัวเสริมให้ความเครียดของบุคคลรุนแรงขึ้น ในทางกลับกันความเครียดจากภายนอก เช่นงาน ภาวะทางเศรษฐกิจ ภาวะอารมณ์ทางสังคม หรือสิ่งอื่นใดที่เจอจากนอกบ้าน มักจะดับได้ด้วยความเข้าใจหรือความสงบในครอบครัว ดังนั้นจุดเริ่มต้นที่จะสร้างชีวิตที่ดี ห่างไกลความเครียดห่างไกลมะเร็ง ควรเริ่มต้นจากครอบครัว เมื่อมีความเครียดเกิดขึ้น จากคนหนึ่งคนใดในครอบครัว สิ่งเหล่านั้นยุติลงได้ด้วยการรับฟังด้วยความเข้าใจ และช่วยกันแก้ปัญหา เมื่อครอบครัวเป็นเกราะป้องกันที่ดีย่อมทำให้ความเครียดที่เกิดขึ้นจางลง

อีกหนทางหนึ่งที่จะช่วยให้ร่างกายหลุดพ้นจากสภาวะเครียด และสามารถทำได้ด้วยตัวเอง นั่นก็คือการทำความเข้าใจกับตัวเองว่าความเครียดนั้นเกิดจากอะไร และแก้จากสิ่งนั้น ทำอย่างไรให้คลายความวิตกกังวล อาจจะไม่ใช่การลงไปแก้ปัญหาโดยตรง แต่มันอาจหมายถึงการทำจิตใจให้สงบ หากิจกรรมใดที่ทำให้ร่างกายผ่อนคลาย แม้สภาพจิตใจจะส่งผลต่อร่างกาย แต่การแก้ไขสภายร่างกายก็สามารถรักษาจิตใจได้เช่นกัน ดังนั้นการผ่อนคลายร่างกายก็เป็นทางหนึ่ง เช่นการนวด การนอนแช่น้ำอุ่น การนอนหลับ ฝังเพลงที่ชอบดูหนังเรื่องโปรด ก็เป็นหนทางที่จะหลุดจากสภาวะเครียดได้เช่นกัน

การออกกำลังกายเป็นประจำก็เป็นวิธีหนึ่งที่ทำให้คลายเครียด เพราะการเล่นกีฬาก็ทำให้จิตใจเบิกบานได้เข้าสังคมที่ชอบอะไรเหมือน ๆ กัน อีกทั้งเมื่อออกกำลังกายไปถึงระยะหนึ่ง ร่างกายจะหลั่งเอ็นโดรฟิน ที่มีคุณสมบัติคล้ายมอร์ฟีน ที่เมื่อร่างกายได้รับจะทำให้ร่างกายเบิกบาน ลืมความเครียดไปได้